بررسی تطبیقی شخصیت پردازی در رمان های سیمین دانشور و زویا پیرزاد

چکیده شخصیت و شخصیت­پردازی، یکی از عناصر اصلیِ داستان است. در اکثر رمان ها و داستان ها – به­ویژه آثار رئالیستی – عنصر شخصیت، نسبت به بقیه­ی عناصر، اهمیت و کارکرد قابل توجه­تری دارد. به عبارت دقیق­تر مثلاً اگر آثار حادثه­ای، رویداد محورند، آثار رئالیستی، معمولاً شخصیت محورند. با توجه به همین امر، در این رساله شخصیت و شخصیت­پردازی را در دو رمان رئالیستی از دو نویسنده­ی معاصر بررسی و مقایسه کرده­ایم. با اتّکا به تعاریف متعدد شخصیت و البته شناخت تکنیک های شخصیت­پردازی و با مطالعه دقیق و جزئی نگرانه­ی دو رمان، ابتدا به تفکیکِ حوضه های کنش کرداری شخصیت ها پرداخته ایم و در پایان مشخصات دقیقِ کرداری، گفتاری و اندیشگی هر شخصیت را به کمک اصطلاحات و تعابیر تخصصی فن داستان نشان داده ایم. سووشون، اثری است در حوزه­ی رئالیسم اجتماعی – سیاسی و چراغ ها را من خاموش می کنم از رمان­های حوزه­ی رئالیسم خانوادگی به شمار می­آید و هر دو برای پردازش شخصیت، بیشتر از شخصیت­پردازی نمایشی استفاده کرده اند. در هر دو رمان از بین تکنیک های شخصیت­پردازی نمایشی، از گفتگو بیش از بقیه­ی تکنیک ها استفاده شده است. یکی از مهم­ترین یافته­های این رساله می­تواند این باشد که اگر چه شخصیت­پردازی نمایشیِ سووشون و چراغ­ها را من خاموش می­کنم، بیشتر با تکیه بر عنصر گفتگو انجام شده است و در بیشتر موارد مخاطب از طریق گفتگوهای متعدد به عالم درون شخصیت­ها راه می­یابد، اما گفتگوهای بیرونی در سووشون و گفتگوهای درونی یا تک­گویی­های فردی(گفتگوی شخصیت با خود) در چراغ­ها را من خاموش می­کنم، کاربرد بیشتری دارند. به عبارت روشن­تر شخصیت­های سووشون برونگرا و شخصیت­های چراغ­ها را من خاموش می­کنم درونگراترند. واژه­های کلیدی: تکنیک­های شخصیت­پردازی، رمان رئالیستی، سیمین دانشور، زویا پیرزاد، سووشون، چراغ­ها را من خاموش می­کنم.